Αναπτυξιακή διαταραχή συντονισμού των κινήσεων

Η διαταραχή χαρακτηρίζεται από σημαντική απόκλιση στην ανάπτυξη του κινητικού συντονισμού, που παρεμποδίζει σε σημαντικό βαθμό τη σχολική απόδοση ή τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής του παιδιού(APA 1994). Αναγνωρίζεται όταν οι δυσκολίες συντονισμού των κινήσεων δεν οφείλονται σε άλλη ιατρική κατάσταση, όπως ημιπληγία, εγκεφαλική παράλυση ή μυϊκή δυστροφία και δεν πληρούνται κριτήρια διάχυτης αναπτυξιακής διαταραχής. Σε παιδιά με νοητική υστέρηση, η διαταραχή αναγνωρίζεται όταν οι δυσκολίες κινητικού συντονισμού είναι πιο σοβαρές από το αναμενόμενοο, σε σχέση με το νοητικό επίπεδο.

Η συχνότητα της αναπτυξιακής διαταραχής συντονισμού των κινήσεων υπολογίζεται ότι ανέρχεται σε 6% στα παιδιά 5 εώς 11 χρονών, ενώ η πορεία ποικίλει. Σε μερικές περιπτώσεις, οι δυσκολίες συνεχίζουν να υπάρχουν κατά την εφηβεία και την ενήλικη ζωή(APA 1994).

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

Οι κλινικές εκδηλώσεις της διαταραχης ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία. Στα μικρά παιδιά παρατηρείται, συνήθως, καθυστέρηση στην κατάκτηση των κινητικών σταθμών, ενώ στα μεγαλύτερα χαρακτηριστικές είναι οι δυσκολίες στο παιχνίδι και στη γραφή. Το παιδί δυσκολεύεται να αντιληφθεί τι μπορεί να κάνει με το σώμα του και να οργανώσει τις κινήσεις που απαιτούνται για την ολοκλήρωση ενός καθήκοντος, όπως να ντυθεί, να κουμπώσει, να τραβήξει φερμουάρ και να δέσει κορδόνια. Δυσκολίες παρατηρούνται και στο χειρισμό των παιχνιδιών. Το παιδί, αντί να χειριστεί κατάλληλα τα παιχνίδια, ώστε να δημιουργήσει ευκαιρίες για ικανοποίηση, τα σπρώχνει, απλώς τριγύρω ή τα βάζει στη σειρά. Μερικές φορές, στην προσπάθεια του να χειριστεί την απογοήτευση και τα αρνητικά του συναισθήματα, τα καταστρέφει. Χαρακτηριστική είναι η έλλειψη οργάνωσης και η τάση για ατυχήματα, εξαιτίας της κινητικής αδεξιότητας(Heally 1996). 'Ενα έξυπνο παιδί με δσυκολίες συντονισμού των κινήσεων κατανοεί τι κάνουν οι συνομήλικοι όταν παρατηρεί το παιχνίδι τους, αλλά δυσκολεύεται να συμμετέχει δημιουργικά, επειδή αδυνατεί να σχεδιάσει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να παίξει με το συγκεκριμένο παιχνίδι(Ayres 2000).

Οι δάσκαλοι χαρακτηρίζουν, συνήθως τα παιδιά ως "ανοργάνωτα" και αναφέρουν δυσκολίες στη χρήση του μολυβιού και στην εκμάθηση της γραφής. Πολλά παιδιά με διαταραχή συντονισμού των κινήσεων παρουσιάζουν προβλήματα και στη σχολική μάθηση(Heally 1996). Το φυσιολογικό επίπεδο γνωστικών δεξιοτήτων βοηθά το παιδί να αναπληρώσει τις δυσκολίες, αλλά με μεγαλύτερη προσπάθεια από το αναμενόμενο, σε σχέση με το συγκεκριμένο καθήκον.

Οι δυσκολίες οργάνωσης και συντονισμού των κινήσεων επηρεάζουν την προσαρμογή του παιδιού σε πολλές καταστάσεις της καθημερινής ζωής, με επιπτώσεις στη συναισθηματική κατάσταση (Heally 1996). Οι απαιτήσεις των γονέων και των δασκάλων είναι συνήθως ανάλογες του νοητικού επιπέδου του παιδιού. Το επίπεδο της ικανότητας κινητικού σχεδιασμού του παιδιού, συνήθως αγνοείται. Το παιδί αναστατώνεται εύκολα, παραπονείται συχνά, εκδηλώνει έντονο πείσμα, δεν συνεργάζεται και απαιτεί τα πράγματα να γίνονται με το δικό του τρόπο. Αποδίδει, συνήθως, τις δυσκολίες του σε παράγοντες στο περιβάλλον και εγκαταλείπει εύκολα την προσπάθεια όταν δυσκολεύται, ή δεν προσπαθεί καθόλου. Τα συναισθήματα ανασφάλειας επιδεινώνται όταν βλέπει τους συνομηλίκους να αποδίδουν σε καθήκοντα, στα οποία το ίδιο αποτυγχάνει και οδηγούν, συχνά, σε αρνητική στάση και χειριστική συμπεριφορά.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Η διαταραχή αποδίδεται σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου, η οποία παρεμποδίζει την οργάνωσεη των αισθητηριακών πληροφοριών από το απτικό, το αιθουσαίο και το ιδιοδεκτικό σύστημα και επηρεάζει την αδρή και λεπτή κινητικότητα του κινητικού σχεδιασμού, με σημαντικές επιπτώσεις στις δεξιότητες( Kranowitz 1998).

Η αντιμετώπιση της διαταραχής συντονισμού των κινήσεων στηρίζεται στην αναγνώριση και στην κατανόηση της φύσης των δυσκολιών, δια μέσου λεπτομερούς αναπτυξιακού ιστορικού, και στη λεπτομερή αξιολόγηση της οργάνωσης των ερεθισμάτων. Υποστηρίζεται ότι η εργοθεραπεία, που εστιάζεται στην αισθητηριακή ολοκλήρωση, είναι ιδιαίτερα βοηθητική( Cool 1995). H υποστηρικτική ψυχοθεραπεία του παιδιού και η υποστήριξη και η συμβουλευτική των γονέων και των δασκάλων είναι απαραίτητες σε περιπτώσεις με σοβαρές συναισθηματικές και συμπεριφορικές επιπτώσεις( Brazelton et al. 1994).