ΕΙΔΙΚΗ ΦΟΒΙΑ

Η ειδική φοβία αναφέρεται σε έκδηλο και επίμονο φόβο, ο οποίος είναι υπερβολικός και παράλογος και εκλύεται από την παρουσία ή την πρόβλεψη της παρουσίας ειδικού αντικειμένου ή ειδικής κατάστασης( πχ χρήση ασανσέρ, αεροπορικά ταξίδια, ζώα, ύψη, θέα αίματος). Η έκθεση στο φοβικό ερέθισμα προκαλεί σχεδόν πάντα μια άμεση αντίδραση άγχους η οποία είναι πιθανό να εκδηλωθεί με τη μορφή μιας καταστασιακά συνδεόμενης ή ελκυόμενης προσβολής πανικού. Στα παιδιά το άγχος αυτό είναι πιθανό να εκδηλώνεται με κλάμα και νευρικότητα.
Το άτομο με την ειδική φοβία αναγνωρίζει πως ο φόβος του είναι υπερβολικός αλλά δεν μπορεί να τον ελέγξει και γι αυτό διακρίνεται από την τάση να αποφεύγει τη φοβική κατάσταση και, όπου δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, απλά την υπομένει βιώνοντας έντονο άγχος ή δυσφορία. Η αποφυγή, η αγχώδης προσμονή ή δυσφορία
Που συνδέονται με την φοβική κατάσταση παρεμποδίζουν σημαντικά τις συνήθεις καθημερινές δραστηριότητες του ατόμου.
Τα παιδιά είνα πθανό να μην αντιλαμβάνονται πάντα πότε οι φόβοι τους είναι υπερβολικοί ή αδικαιολόγητοι. Οι Silverman και Rabian διακρίνουν τις ειδικές φοβίες από τους αναπτυξιακά φυσιολογικούς φόβους επισημαίνοντας πως οι φόβικες αντιδράσεις είναι υπερβολικές και δυσανάλογες των απαιτήσεων της συγκεκριμένης κατάστασης, εκδηλώνεται παρά τη θέληση του ατόμου, οδηγούν στην αποφυγή του φοβικού ερεθίσματος, επιμένουν στο χρόνο και δεν διευκολύνουν το άτομο στην αποτελεσματική του προσαρμογή. Οι πιο συνηθισμένες φοβίες στα παιδιά αφορούν τα ύψη, το σκοτάδι, τους δυνατούς θορύβους, τους κεραυνούς, τα σκυλιά και άλλα μικρά ζώα.
Τα παιδιά με ειδικές φοβίες συχνά διακατέχονται από το άγχος που τους δημιουργεί η σκέψη για το τι μπορεί να τους συμβεί αν εκτεθούν στο αντικείμενο ή την κατάσταση που τους προκαλεί το φόβο. Για παράδειγμα το παιδί που φοβάται τους κεραυνούς μπορεί να κυριαρχείται από την ανησυχία ως προς τι θα μπορούσε να του συμβεί αν στο δρόμο για το σχολείο έπεφταν κεραυνοί. Έτσι είναι πιθανό το παιδί αυτό να θέλει να αποφύγει να πάει στο σχολείο ή απλά να κλαίει ή και να κρύβεται στην προσπάθεια του να αντιμετωπίσει το φοβικό ερέθισμα. Τα παιδιά με ειδικές φοβίες είναι πιθανό να βρίσκονται συνεχώς σε ετοιμότητα ώστε να διαπιστώσουν έγκαιρα την εμφάνιση του φοβικού ερεθίσματος. Γι’ αυτό, το παιδί το οποίο φοβάται τους κεραυνούς είναι πιθανό να παρακολουθήσει συχνά στην τηλεόραση τα δελτία καιρού ή να κοιτά τον ουρανό προκειμένου να μπορεί να προβλέψει αν υπάρχει το ενδεχόμενο να εκδηλωθούν κεραυνοί.
Οι φοβίες από τα ζώα, το σκοτάδι, τους κεραυνούς εμφανίζονται συνήθως πριν από την ηλικία των 7 έτων κα στις πιο πολλές περιπτώσεις η πρώτη τους εκδήλωση δεν συνδέεται με κάποια τραυματική εμπειρία.